خشک شدن تالاب گاوخونی - مرجع تخصصی حوضه زاینده رود

تالاب بین المللی گاوخونی واقع در انتهای حوضه آبریز زاینده‌رود واقع در زیر حوضه گاوخونی قرار دارد. این تالاب که در دوره‌ی سوم زمین شناسی به وجود آمده به عنوان تنها دریاچه‌ی آب شور دائمی در فلات مرکزی و در دل کویر واقع شده است.

عدم تخصیص حق آبه ی تالاب گاوخونی و خشک شدن این تالاب یکی از اولین پیامدهای بحران زاینده رود بوده است .تالاب گاوخونی در آخرین نقطه ی رودخانه زاینده رود قرار دارد و زودتر از بقیه ی ذینفعان در سال 1373 از بحران زاینده رود متاثر شد .

سلامت تالاب گاوخونی شاخصی کاربردی برای ارزیابی عملکرد مدیریت حوضه آبریز است.
تالاب در کنوانسیون رامسر (۱۹۷۱) ثبت شده و دارای ارزش بین‌المللی است.زیستگاه زمستانه بسیاری از پرندگان مهاجر است.
قابلیت جذب گردشگران محیط زییست و افراد پرنده‌نگر از سراسر دنیا را دارد.
منبع تولید آرتمیا و منبع تولید گیاهان دارویی است.
انتشار ریزگرد‌های مسموم به کادمیوم، روی و سدیم در چهار استان در صورت خشک شدن کامل تالاب محتمل است.
تغذیه آب‌های زیرزمینی و قنوات در استان‌های مجاور به دلیل خشک شدن کامل تالاب محتمل است.
تالاب اثرات بسیار زیادی در جذب کربن، کاهش آلاینده‌ها و تعدیل آب و هوا داشته‌است.
تجربیات دنیا نشان داده‌ خشک شدن تالاب‌ها و دریاچه‌ها بیماری‌های فراوانی را برای مردم مناطق اطراف به‌وجود آورده۲است و میلیارد‌ها دلار هرینه برای مردم و دولت داشته‌است..

در سال ۱۴۰۰ اصفهان تنها یک روز هوای پاک داشته‌است و ۱۲۱ روز به علت گرد وغبار شرایط بحرانی داشته‌است.

به دلیل حشک شدن تالاب اثر جذب کربن و کاهش آلایندگی این تالاب از بین رفته‌است.

با خشک‌شدن زاینده‌رود ۴۰ کانون گرد‌ و‌ غبار به استان اضافه شده است.

۹۰ کانون سالک در استان وجود دارد که به دلیل خشکسالی بوده‌است.

حداقل حق‌‌آبه تالاب گاوخونی:

60 میلیون متر مکعب برای حفظ حیات پرندگان

140 میلیون متر مکعب برای حفظ حیات جانداران آبی

176 میلیون متر مکعب برای حفظ همه کارکردهای اکولوژیک تالاب

حق‌آبه رودخانه زاینده‌رود: 139 میلیون‌متر‌مکعب در سال

حدود سه دهه عدم تخصیص حق‌آبه به تالاب گاوخونی
خشک‌شدن بیش از ۹۹ درصد تالاب گاوخونی
جریان آب فقط در چند روز از سال و از بین رفتن بستر حیات بسیاری از گونه‌های وابسته به رودخانه
خشک‌شدن بخشی از فضای سبز و درختان چند صد ساله در شهر اصفهان

(مربوط به سال 1401)

اصل پنجاه قانون اساسی: در جمهوری اسلامی، حفاظت محیط زیست که نسل امروز و نسل‌های بعد باید در آن حیات اجتماعی رو به رشدی داشته‌باشند، وظیفه عمومی تلقی می‌گردد. از این رو فعالیت‌های اقتصادی و غیر آن که با آلودگی محیط زیست یا تخریب غیرقابل جبران آن ملازمه پیدا کند ممنوع است.
قانون حفاظت، احیا و مدیریت تالاب‌های کشور (مصوب ۱۳۹۶/۰۲/۱۳):
- ماده۱: هرگونه بهر‌برداری و اقدامی که منجر به تخریب و آلودگی غیرقابل جبران تالاب‌ها گردد، ممنوع است.
- ماده۲: سازمان محیط زیست مکلف است نیاز آبی محیط زیستی تالاب‌ها را تعیین و وزارت نیرو مکلف است ضمن تدوین و اجرای برنامه مدون نسبت به تخصیص و تأمین آن اقدام نماید.